SYLWETKA ABSOLWENTA KIERUNKU DRUGIEGO STOPNIA BEZPIECZEŃSTWO WEWNĘTRZNE

Koncepcja studiów II stopnia, kierunek Bezpieczeństwo wewnętrzne opiera się na  wizji absolwenta, którego oczekuje współczesny i przyszły rynek pracy oraz zakorzenienie UP im. Jana Grodka w regionie.

Profil absolwenta studiów obejmuje kwalifikacje z zakresu wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych pogłębiające, rozwijające oraz uzupełniające kwalifikacje uzyskiwane przez studentów w ramach pokrewnych studiów I stopnia. To ostatnie odnosi się również do absolwentów kierunków z innych obszarów nauk, wpisujących się jednak w zakres refleksji nad szeroko rozumianym bezpieczeństwem jednostkowym, zbiorowym czy też obszarowym/środowiskowym. Kwalifikacje te i popyt na nie rynku pracy należy wiązać z wyzwaniami rzeczywistości, wynikającymi z dynamicznie zmieniającego się środowiska społecznego, naturalnego i technicznego, w jakim przychodzi funkcjonować obywatelom, a zwłaszcza z zagrożeniami, jakie ta rzeczywistość generuje i będzie generować.

Należy podkreślić, że rynek zatrudnienia w obszarze związanym z zapewnianiem bezpieczeństwa ludziom, mieniu, obiektom i obszarom/środowiskom w coraz większym stopniu odzwierciedla wybrane konsekwencje tez/hipotez wyrażanych w koncepcji społeczeństwa ryzyka (zob. prace m.in. niemieckiego socjologa Ulricha Becka czy duńskiego teoretyka tych zagadnień Jakoba Arnoldiego). Multiplikacje zagrożeń, nakładanie się (wzmacnianie, a niekiedy neutralizowanie) tych o pochodzeniu antropologicznym i naturalnym oraz tych o charakterze lokalnym i globalnym – wszystko to sprawia, że rośnie ryzyko zdarzeń/zjawisk o naturze, sile/gwałtowności i/lub przebiegu wcześniej nienotowanych lub notowanych nieczęsto, a nawet zupełnie nieznanych. Oznacza to potrzebę kształcenia profesjonalistów zdolnych identyfikować zagrożenia w możliwie wczesnym etapie ich występowania (najlepiej jeszcze w fazie ryzyka pojawienia się), przewidywać kolejne fazy ich materializacji, w konsekwencji podejmować/sugerować decyzje i przedsiębrać działania skutecznie im zapobiegające bądź ograniczające ich negatywne skutki. I taki też jest cel kształcenia na kierunku, o prowadzenie którego PWSZ im. J. Grodka w Sanoku zabiega.

W zakresie wiedzy absolwent proponowanego kierunku będzie ekspertem (znawcą) w zakresie problematyki bezpieczeństwa, w szczególności wewnętrznego. Będzie znał jego teorie (wraz z elementami powiązanych z nimi koncepcji z dziedziny nauk społecznych, ekonomicznych, prawnych oraz trendami rozwoju dyscyplin naukowych istotnych dla kierunku), także ujęcia historyczne refleksji na ten temat oraz konceptualizacji kwestii i zagadnień dotyczących bezpieczeństwa wewnętrznego. Pozna stosowane w ich ramach pojęcia, poszerzy znajomość klasyfikacji rodzajów (sektorów) bezpieczeństwa, jego przejawów (również przejawów zagrożeń) i uwarunkowań. Zapozna się z wielorakimi zależnościami pomiędzy stanem/poziomem bezpieczeństwa a aktywnością człowieka, w tym z instrumentami służącymi rozpoznawaniu tych zależności oraz identyfikowaniu zagrożeń. Posiądzie także wiedzę na temat metod, technologii, systemów i podsystemów zapewniania bezpieczeństwa/zarządzania bezpieczeństwem (przeciwdziałania zagrożeniom), w tym na temat integracji i konsolidacji działań w zakresie bezpieczeństwa państwa z podmiotami międzynarodowymi, w szczególności z NATO, UE i ONZ. Udziałem absolwenta kierunku Bezpieczeństwo wewnętrzne stanie się również znajomość zasad efektywnego i uprawnionego (ze względu na prawa autorskie) korzystania ze źródeł wiedzy (w szczególności o bezpieczeństwie wewnętrznym) oraz rozwiązań/instrumentów o charakterze technicznym, w tym służących zabieganiu o właściwy poziom bezpieczeństwa.

W sferze umiejętności absolwent będzie potrafił spożytkować pozyskaną wiedzę do postrzegania otaczającej go wielowymiarowej rzeczywistości w sposób problemowy, krytyczny i analityczny, pod kątem istniejących i mogących wystąpić zagrożeń bezpieczeństwa wewnętrznego (przede wszystkim antropogenicznych i naturalnych, ale też mieszanych, czyli w części powodowanych siłami natury, w części zaś wywoływanych przez człowieka), ich rangi i sekwencji, powiązań (zależności, synergii). Będzie również w stanie diagnozować stan/poziom bezpieczeństwa danego środowiska (danej zbiorowości), wykorzystując metodologię badań społecznych (przede wszystkim – badań nad bezpieczeństwem.  W konsekwencji będzie potrafił zaproponować i zastosować odpowiednie do zdiagnozowanych zdarzeń, zjawisk, procesów i ich uwarunkowań sposoby przeciwdziałania zagrożeniom (włącznie ze wskazaniem i zaangażowaniem właściwych sił osobowych, zastosowaniem zasadnych przepisów, procedur postępowania oraz środków technicznych, w tym informacyjno-komunikacyjnych [IT] odpowiednich dla nowoczesnego, zintegrowanego zarządzania bezpieczeństwem). Jako przygotowany do zarządzania działaniami na rzecz bezpieczeństwa różnorakich podmiotów, obiektów i przestrzeni/środowisk, będzie potrafił zarządzać zasobami, kierować zespołami ludzkimi (podwładnymi) w stosowny do rozwoju sytuacji sposób. Tym samym będzie się legitymował umiejętnością efektywnego komunikowania ze współpracownikami – również w obszarach aktywności wymagających specjalistycznej wiedzy i stosowania profesjonalnej terminologii, a jeśli zajdzie taka potrzeba – także z wykorzystaniem na odpowiednim poziomie języka obcego. Zarazem – w związku z dynamiką rzeczywistości - będzie przygotowany do zarządzania swoją wiedzą i umiejętnościami oraz kompetencjami (do ich poszerzania, pogłębiania i aktualizacji), także do instruowania pod tym względem innych. Wykorzystując umiejętności w zakresie zarządzania wiedzą, diagnozowania rzeczywistości i komunikowania treści, absolwent będzie w stanie przygotowywać zaawansowane opracowania, potwierdzając to choćby pracą dyplomową magisterską.

W obszarze kompetencji społecznych absolwent kierunku studiów II stopnia Bezpieczeństwo wewnętrzne będzie prezentował postawę krytyczną wobec przesłanek stanowiących podstawę podejmowanych przezeń decyzji i działań, w szczególności tych związanych z bezpieczeństwem osób i obiektów oraz środowisk. Zarazem będzie gotów takie decyzje podejmować, a działania inicjować/prowadzić w sposób odpowiedzialny, kreatywny, w zgodzie z normami obowiązującymi przedstawicieli profesji delegowanych do zapewniania bezpieczeństwa ludziom, ich mieniu i środowisku, czego dowiedzie także w trakcie praktyk zawodowych.

Celem nauczania będzie zatem przede wszystkim kształcenie specjalistów zdolnych diagnozować w środowisku egzystowania człowieka rzeczywiste i potencjalne zagrożenia oraz analizować ryzyko ich pojawienia się bądź materializacji, a także skutki, jakie te zjawiska (procesy, zdarzenia) mogą przynieść. W konsekwencji absolwent winien potrafić przedstawić/sformułować wnioski – wytyczne działań niezbędnych do ograniczenia ryzyka wystąpienia lub urzeczywistnienia określonego zagrożenia, a w razie nieuchronności tegoż – wytyczne działań minimalizujących negatywne jego konsekwencje (faktyczne czy też hipotetyczne) dla ludzi i środowiska ich bytowania. Winien również umieć zaplanować i wdrożyć do realizacji proponowane działania lub wskazać sposoby wdrożenia.

Szczególną wartością dodaną kierunku - jeśli wziąć pod uwagę możliwe potrzeby absolwentów studiów licencjackich pokrewnych do bezpieczeństwa wewnętrznego, a zwłaszcza jeśli uwzględnić oczekiwania rynku pracy – jest zwrócenie w nazwie studiów uwagi na znaczenie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych związanych z organizowaniem składowych systemu oraz podsystemów bezpieczeństwa wewnętrznego i z zarządzaniem nimi - również poprzez wykorzystanie (zastosowanie) nowoczesnych środków technicznych.

Precyzując cele dydaktyczne za sprawą kryterium profesji dedykowanych absolwentom kierunku należy stwierdzić, że będą oni przygotowywani do pracy w administracji publicznej (m.in. na stanowiskach i w centrach zarządzania kryzysowego), w służbach i formacjach mundurowych (m.in. w Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, Służbie Więziennej, Siłach Zbrojnych, inspekcjach i strażach - również gminnych/miejskich), formacjach ratowniczych (jak pogotowie ratunkowe, także w wersji górskiej, wodnej czy lotniczej), agencjach ochrony osób, mienia, obiektów i obszarów, jednostkach organizacyjnych sektora gospodarczego (zakłady pracy) itp. Ich zadaniem będzie przeciwstawianie się występującym zagrożeniom, reagowanie na wypadek ich materializacji, neutralizacja ich źródeł, niesienie pomocy osobom/zbiorowościom nimi dotkniętym (potencjalnie czy realnie), wreszcie odbudowa i modyfikacja (poprawa, rewitalizacja) urządzeń/obiektów zniszczonych czy uszkodzonych, środowisk/instytucji poddanych strukturalnej czy funkcjonalnej destrukcji. Absolwenci kierunku będą też przygotowani do pełnienia funkcji związanych z wykorzystaniem nowoczesnych technologii, zwłaszcza informatycznych, na potrzeby bezpieczeństwa. Tym samym będą przysposobieni do wspomagania działań zapobiegających materializacji różnorodnych zagrożeń, cybernetycznych nie wyłączając, a także do reagowania interwencyjnego, jeśli już do materializacji zagrożeń dojdzie.